تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه شاخص های آموزشی و فرهنگی در ایران

خدمات آموزشی و فرهنگی در مناطق مختلف ایران به صورت متعادل توزیع نشده؛ به­گونه­ای که استان یزد بیشترین و استان سیستان و بلوچستان کمترین میزان خدمات آموزشی و فرهنگی را در سطح کشور داراست. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل اثرگذار بر توسعه خدمات مذکور، تعیین سطح تمرکزگرایی استان­ها و پیش­بینی عوامل مؤثر بر بهبود وضعیت موجود انجام شده است. روش پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است که با استفاده از مدل­های تحلیل عاملی، ضریب تمرکز، نماگر توسعه خدمات آموزشی و فرهنگی (ECDI) و رگرسیون چند متغیره صورت گرفته است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد، از 64 نماگر اولیه 49 نماگر انتخابی که به 5 عامل معنادار تقلیل یافته­اند و مجموعاً 48/65 درصد واریانس جامعه را تبیین می­نمایند، بر توسعه خدمات آموزشی و فرهنگی کشور مؤثر هستند. به لحاظ توسعه خدمات مورد نظر، 10 استان در سطح فراتوسعه، 10 استان در سطح میان توسعه­یافته بالا، 4 استان در سطح میان توسعه­یافته پایین و 7 استان در سطح فروتوسعه قرار دارند. برای کاهش عدم تعادل و نابرابری بین مناطق، رگرسیون چند متغیره سهم عامل «نیروهای آموزشی- اداری و دانش­آموزی» را بیش از سایر عامل­ها پیش­گویی می­نماید.